Is Anne Frank de auteur van haar dagboek?

8/1/2016 | Auteursrecht. Op 1 januari 2016 moeten de auteursrechten op het dagboek van Anne Frank vervallen, toch? Anne Frank is overleden in 1945 in het concentratiekamp Bergen-Belsen. In onze Auteurswet is bepaald dat het de rechten 70 jaar na het overlijden van de maker verlopen, deze termijn liep af op 31 december 2015. Het Anne Frank Fonds, de omstreden beheerder van de auteursrechten, stelt dat de rechten nog niet verlopen zijn.

Het lijkt een duidelijke zaak, Anne Frank heeft het dagboek geschreven, dus zij is de maker van het werk. Het Anne Frank Fonds ziet het anders, zij stellen dat Otto Frank, Annes vader, de coauteur is van het dagboek. Na de oorlog heeft Otto Frank de dagboeken die zijn dochter heeft geschreven geredigeerd tot één boek, volgens het Fonds heeft hij daarbij eigen creatieve keuzes gemaakt. Als dat zo is, dan maakt dat hem inderdaad coauteur van het dagboek. Otto Frank is overleden in 1980, dit betekent dat de auteursrechten nog tot 2050 in handen zijn van het Anne Frank Fonds. Tot 2050 kan men geen vrij gebruik maken van dit belangrijke geschiedwerk.
De Anne Frank Stichting, in Amsterdam, erkent het auteurschap van Otto niet en stelt dat de rechten wel zijn vervallen op 1 januari 2016.

Waarom wil het Anne Frank Fonds niet dat de rechten vervallen? Waarschijnlijk omdat het Fonds heel veel geld verdiend aan deze rechten, deze inkomsten worden overigens verdeeld over verschillende goede doelen. Het Fonds zelf zegt dat zij niet willen dat het dagboek misbruikt zal worden, omdat het van grote historische waarde is. Nu kunnen zij toezien op het gebruik en voorwaarden daaraan stellen.

Wat nu?
Er zijn verschillende versies van het dagboek van Anne Frank, de eerste versie is de originele tekst van Anne zelf. In 1944 werd op Radio Oranje verteld dat na de oorlog men dagboeken zou gaan verzamelen. Anne is toen haar dagboeken gaan herschrijven, zij wilde de "kinderachtige" passages schrappen en het werk verbeteren, dit zou de tweede versie worden. Overigens is de tweede versie nooit voltooid, de familie Frank werd, voor Anne de tweede versie kon afmaken, opgepakt. De derde versie is de samenstelling van de dagboeken door Otto Frank, uitgegeven als Het Achterhuis. Maar, er is ook nog een vierde versie, een wetenschappelijke uitgave uit 1986 met nooit vertoonde stukken van het Instituut voor Oorlog-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD). Omdat het een wetenschappelijke publicatie is, rust er maar 50 jaar auteursrecht op (tot 2037).

Delen uit Het Achterhuis, de derde versie, mogen gebruikt worden voor publicatie, maar niet de delen die ook in de vierde versie van het NIOD voorkomen, want daar rust nog auteursrecht op tot 2037. Het is erg gecompliceerd en wij zouden ook graag zien dat een rechter zich erover zal buigen om zo duidelijkheid te verschaffen over het maker-vraagstuk.

Ondanks dat de Stichting het niet eens is met de stelling van het Fonds, hebben zij toch aangegeven dat zij geen grote gedeelten van het dagboek zullen publiceren zonder toestemming zolang niet alle rechten zijn vervallen.

---

Vorige